Wybór między silnikiem diesla a benzynowym to jedna z najczęstszych dylematów, przed którymi stają kupujący samochody. W 2023 roku, w obliczu zmieniających się przepisów, rosnących cen paliw i postępu technologicznego, decyzja ta staje się jeszcze bardziej złożona. W tym artykule analizujemy zalety i wady obu typów silników, uwzględniając aktualne uwarunkowania rynkowe i prawne w Polsce.

1. Jak działają silniki benzynowe i diesla?

Zanim przejdziemy do porównania, warto zrozumieć podstawowe różnice w działaniu obu typów silników.

Silnik benzynowy:

Silniki benzynowe działają w oparciu o cykl Otto. Mieszanka paliwa i powietrza jest sprężana w cylindrze, a następnie zapalana przez iskrę ze świecy zapłonowej. Charakteryzują się:

• Niższym stopniem sprężania (8:1 do 12:1)
• Wyższymi obrotami pracy
• Mniejszym momentem obrotowym przy niskich obrotach
• Cichszą i bardziej kulturalną pracą

Silnik diesla (wysokoprężny):

Silniki diesla działają w oparciu o cykl Diesla. Powietrze jest sprężane do bardzo wysokiego ciśnienia, a następnie wtryskiwane jest paliwo, które samozapala się pod wpływem wysokiej temperatury sprężonego powietrza. Charakteryzują się:

• Wyższym stopniem sprężania (14:1 do 23:1)
• Niższymi obrotami pracy
• Większym momentem obrotowym przy niskich obrotach
• Głośniejszą pracą, zwłaszcza przy zimnym silniku

2. Koszty zakupu i utrzymania

Jednym z kluczowych aspektów przy wyborze typu silnika są koszty zakupu i późniejszej eksploatacji.

Cena zakupu:

• Silnik benzynowy: Niższa cena zakupu - samochody z silnikami benzynowymi są zwykle o 5-15% tańsze od swoich odpowiedników z silnikiem Diesla.
• Silnik diesla: Wyższa cena zakupu wynika z bardziej złożonej konstrukcji i droższych elementów (turbosprężarka, system wtrysku bezpośredniego, filtr cząstek stałych).

Ceny paliwa (stan na czerwiec 2023):

• Benzyna 95: około 6,70-6,90 zł/litr
• Olej napędowy: około 6,60-6,80 zł/litr

Jak widać, różnica w cenie paliw nie jest już tak znacząca jak przed laty, kiedy olej napędowy był wyraźnie tańszy od benzyny.

Zużycie paliwa:

• Silnik benzynowy: Wyższe zużycie paliwa, szczególnie w trasie. Przykładowo, kompaktowy samochód może spalać 6-7 l/100 km w cyklu mieszanym.
• Silnik diesla: Niższe zużycie paliwa, zwłaszcza na trasie. Ten sam kompaktowy samochód z silnikiem diesla może spalać 4,5-5,5 l/100 km w cyklu mieszanym.

Koszty serwisowania:

• Silnik benzynowy: Niższe koszty serwisu, prostsze i tańsze części, mniej elementów ulegających awarii.
• Silnik diesla: Wyższe koszty serwisu, droższe części zamienne (np. wtryskiwacze, turbosprężarka), dodatkowe elementy jak filtr cząstek stałych czy AdBlue w nowszych modelach.

3. Osiągi i komfort jazdy

Charakterystyka pracy obu typów silników przekłada się na różnice w osiągach i komforcie jazdy.

Silnik benzynowy:

• Lepsza dynamika przy wysokich obrotach
• Cichsza i bardziej kulturalna praca
• Szybsze nagrzewanie się zimą
• Lżejsza konstrukcja wpływająca na lepsze prowadzenie
• Mniejsze wibracje

Silnik diesla:

• Lepsze przyspieszenie przy niskich obrotach dzięki wyższemu momentowi obrotowemu
• Większy komfort podczas jazdy w korkach (silnik nie wymaga częstego "kręcenia")
• Lepsza elastyczność w zakresie średnich prędkości
• Większa masa silnika może negatywnie wpływać na prowadzenie
• Większe wibracje i głośniejsza praca, choć nowoczesne diesle są znacznie lepiej wyciszone

4. Aspekty ekologiczne i przepisy

W ostatnich latach kwestie ekologiczne i zmieniające się przepisy stają się coraz ważniejszym czynnikiem przy wyborze samochodu.

Emisja spalin:

• Silnik benzynowy: Emituje więcej CO2, ale mniej tlenków azotu (NOx) i cząstek stałych.
• Silnik diesla: Emituje mniej CO2, ale więcej NOx i cząstek stałych, chociaż nowoczesne systemy oczyszczania spalin znacznie ograniczają te emisje.

Strefy niskiej emisji i przepisy:

W niektórych miastach europejskich wprowadzono lub planuje się wprowadzić strefy niskiej emisji, gdzie dostęp starszych pojazdów z silnikami diesla jest ograniczony. W Polsce takie strefy są na razie w fazie planowania, ale warto brać pod uwagę przyszłe regulacje, zwłaszcza jeśli często podróżujesz za granicę.

Normy emisji:

Wszystkie nowe samochody muszą spełniać normę Euro 6d. Zarówno nowoczesne silniki benzynowe, jak i diesla są wyposażone w zaawansowane systemy oczyszczania spalin, aby spełnić te wymagania. Jednak przyszłe normy mogą być jeszcze bardziej restrykcyjne, co może faworyzować silniki benzynowe lub napędy alternatywne.

5. Dla kogo diesel, a dla kogo benzyna?

Wybór między dieslem a benzyną powinien zależeć od indywidualnych potrzeb i sposobu użytkowania samochodu.

Diesel może być lepszym wyborem, jeśli:

• Pokonujesz duże dystanse, powyżej 20-25 tys. km rocznie
• Większość Twoich tras to dłuższe przejazdy po drogach szybkiego ruchu
• Potrzebujesz dużego momentu obrotowego (np. do holowania przyczepy)
• Planujesz długoterminowe użytkowanie samochodu (powyżej 5 lat)
• Często jeździsz z pełnym obciążeniem

Silnik benzynowy może być lepszym wyborem, jeśli:

• Pokonujesz mniejsze dystanse, poniżej 15-20 tys. km rocznie
• Jeździsz głównie po mieście lub krótkie trasy
• Zależy Ci na niższych kosztach początkowych
• Preferujesz cichszą i bardziej dynamiczną pracę silnika przy wyższych obrotach
• Nie chcesz martwić się o problemy z DPF (filtr cząstek stałych) przy krótkich przejazdach

6. Alternatywne napędy - czy warto rozważyć?

Oprócz tradycyjnych silników benzynowych i diesla, rynek oferuje coraz więcej alternatywnych opcji napędu.

Hybrydy:

Łączą silnik benzynowy z elektrycznym, oferując niższe zużycie paliwa, szczególnie w mieście. Sprawdzają się dobrze przy mieszanym użytkowaniu (miasto/trasa). Popularność hybryd w Polsce stale rośnie, a oferta modelowa jest coraz szersza.

Hybrydy plug-in (PHEV):

Pozwalają na jazdę w trybie elektrycznym przez kilkadziesiąt kilometrów, a następnie działają jak zwykła hybryda. Są idealnym rozwiązaniem dla osób, które mają możliwość regularnego ładowania, ale czasami pokonują dłuższe dystanse.

Samochody elektryczne:

Oferują zerową emisję lokalną i niskie koszty eksploatacji, ale wymagają dostępu do infrastruktury ładowania. W Polsce sieć ładowarek stale się rozwija, ale nadal może stanowić wyzwanie poza głównymi miastami i trasami.

LPG:

Instalacja LPG do silnika benzynowego pozwala znacząco obniżyć koszty paliwa. W Polsce LPG jest bardzo popularny ze względu na dobrze rozwiniętą sieć stacji i niskie ceny paliwa (około 3,00-3,20 zł/litr).

7. Co z samochodami używanymi?

Przy zakupie używanego samochodu kwestia wyboru między dieslem a benzyną nabiera dodatkowego wymiaru.

Używany diesel - na co zwrócić uwagę:

• Stan filtra cząstek stałych (DPF) - jego wymiana to koszt kilku tysięcy złotych
• Stan turbosprężarki
• Historia serwisowa - regularnie wymieniany olej to podstawa trwałości silnika Diesla
• Przebieg - bardzo niski przebieg w stosunku do wieku może wskazywać na problemy z DPF
• Emisja spalin - niebieski dym z rury wydechowej może świadczyć o problemach z wtryskiwaczami lub zużytym silnikiem

Używany silnik benzynowy - na co zwrócić uwagę:

• Stan świec i cewek zapłonowych
• Równomierna praca silnika
• Historia serwisowa
• W przypadku silników z bezpośrednim wtryskiem - potencjalne problemy z zaworami
• Instalacja LPG - jeśli jest zamontowana, sprawdź jakość montażu i datę ostatniego przeglądu

8. Studium przypadku - koszty dla typowego użytkownika

Rozważmy przykład kompaktowego samochodu (np. Skoda Octavia) używanego przez 5 lat przy rocznym przebiegu 20 000 km.

Wersja z silnikiem benzynowym 1.5 TSI (150 KM):

• Cena zakupu: około 110 000 zł
• Średnie zużycie paliwa: 6,5 l/100 km
• Roczny koszt paliwa: 6,5 l × 20 000 km ÷ 100 × 6,80 zł = 8 840 zł
• Roczne koszty serwisowe: około 1 500 zł
• Łączny koszt 5-letni (bez uwzględnienia utraty wartości): 110 000 zł + (8 840 zł + 1 500 zł) × 5 = 161 700 zł

Wersja z silnikiem diesla 2.0 TDI (150 KM):

• Cena zakupu: około 120 000 zł
• Średnie zużycie paliwa: 5,0 l/100 km
• Roczny koszt paliwa: 5,0 l × 20 000 km ÷ 100 × 6,70 zł = 6 700 zł
• Roczne koszty serwisowe: około 2 000 zł
• Łączny koszt 5-letni (bez uwzględnienia utraty wartości): 120 000 zł + (6 700 zł + 2 000 zł) × 5 = 163 500 zł

Jak widać, przy przebiegu 20 000 km rocznie różnica w całkowitych kosztach jest niewielka, z lekką przewagą dla silnika benzynowego. Diesel staje się bardziej opłacalny przy wyższych przebiegach.

9. Trendy rynkowe w Polsce

W Polsce obserwuje się kilka istotnych trendów związanych z wyborem rodzaju napędu:

• Spadek udziału silników diesla w nowo rejestrowanych samochodach osobowych - obecnie stanowią one około 20-25% rynku, podczas gdy dekadę temu było to ponad 40%
• Wzrost popularności samochodów hybrydowych, szczególnie w segmencie kompaktowym i wyższym
• Rosnące zainteresowanie silnikami benzynowymi z instalacją LPG jako ekonomiczną alternatywą dla diesla
• Powolny, ale stabilny wzrost udziału samochodów elektrycznych i hybryd plug-in

10. Podsumowanie - jak dokonać wyboru?

Wybór między silnikiem diesla a benzynowym w 2023 roku powinien uwzględniać szereg czynników:

Czynniki przemawiające za silnikiem benzynowym:

• Niższy koszt zakupu
• Niższe koszty serwisowe
• Lepsza dynamika przy wysokich obrotach
• Cichsza i bardziej kulturalna praca
• Brak problemów z DPF przy jeździe na krótkich dystansach
• Możliwość montażu instalacji LPG
• Brak ryzyka związanego z potencjalnymi ograniczeniami dla diesli w miastach

Czynniki przemawiające za silnikiem diesla:

• Niższe zużycie paliwa, szczególnie w trasie
• Wyższy moment obrotowy przy niskich obrotach
• Lepsza elastyczność
• Dłuższa żywotność silnika (przy dobrym serwisowaniu)
• Lepsze osiągi przy pełnym obciążeniu

Reasumując, nie ma uniwersalnej odpowiedzi na pytanie "diesel czy benzyna". Decyzja powinna zależeć od indywidualnych potrzeb, stylu jazdy, rocznego przebiegu i planowanego okresu użytkowania samochodu. Warto również rozważyć alternatywne napędy, które mogą oferować zalety obu typów silników przy jednoczesnym ograniczeniu ich wad.

Jeśli nadal masz wątpliwości, zachęcamy do kontaktu z naszymi doradcami, którzy pomogą dobrać optymalny rodzaj napędu do Twoich indywidualnych potrzeb i sytuacji.